کتاب «آموزش عالی در ایران: حال و آینده» تالیف دکتر محمد یمنی، عضو هیئت علمی دانشکده علوم‌تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی در سال 1398 منتشر شد.
این کتاب با شمارگان 200 نسخه، در 465 صفحه از سوی انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی منتشر شده است.
کتاب آموزش عالی در ایران شامل پداگوژی دانشگاهی و پیچیدگی‌های موقعیت‌های یادگیری در آموزش عالی ایران؛ توسعه علم و فناوری: گذشته، حال و راهبردهای پیش‌رو؛ تحلیلی بر روندها، تحولات و آینده دانشگاه در ایران با تأکید بر دانشگاه‌های سطح یک؛ نظریه‌های تعامل دانشگاه با محیط پیرامون و وضعیت؛ تنوع درآمد و پایداری در دانشگاه‌ها و نقش سیاست‌های بخش عرضه و تقاضا بر شکل‌گیری مدل تجاری‌سازی تحقیقات در چارچوب نظام ملی نوآوری است.
آموزش عالی، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی از جمله سيستم‌های پیچیده‌ای هستند که سازمان‌يافتگی آنها در گرو تصميمات و اقدامات عناصر مدیریتی است؛ ولی خودِ جریان این سازمان‌يافتگی تحت تأثیر عمیق نظم (که آن تصمیمات نیز به‌نوعی برای ایجاد و حفظ آن تلاش می‌كنند)، بی‌نظمی، اتفاق یا تصادف و حتمیت است. این چهار مفهوم در حیات هر سیستم پیچیده‌ای نقش بازی می‌كنند. اگرچه در سيستم‌های دانشگاهی (مانند هر سیستم پویای دیگری) امکان ایجاد نظم از طریق شکل‌دهی ساختاری خاص و با توسل به قوانین، قواعد، دستورالعمل‌ها، آیین‌نامه‌ها و... وجود دارد، ولی به‌سبب بازیِ این چهار مفهوم با یکدیگر، نظم نمی‌تواند همیشه بر سه مفهوم دیگر سلطه داشته باشد. بنابراین، برای این‌که نظم مورد نظر تصمیم‌گیرندگان وجود داشته باشد، آن را در ساختار، شکل و صورت می‌پذیرند. ولی چنین ساختارسازی‌ها و صورت‌بندی‌هایی روز‌به‌روز با رفتار واقعیِ سيستم‌های دانشگاهی، یعنی کارکردهای آنها، فاصله خواهد گرفت. چگونه این فاصله و شکاف ایجاد می‌شود؟ چنین فاصله‌ای چه آثار و پیامدهایی در عملکرد سيستم‌های دانشگاهی به وجود می‌آورد؟ وضع برقرارشده (ساختار) چگونه می‌تواند با کارکردهای سیستم تعامل داشته باشد و چه چالش‌هایی را برای سیستم دانشگاهی به وجود می‌آورد؟ در این صورت، مسئله مدیریت دانشگاه، یعنی برنامه‌ريزی، سازماندهی، کنترل، ارزشیابی و... چگونه می‌شود؟ با توجه به پرسش‌های فوق، آینده آموزش عالی چگونه لازم است اندیشیده شود؟ این سوالاتی است که قرار است در کتاب «آموزش عالی در ایران: حال و آینده» به آنها پاسخ داده شود.
