دکتر محمد علی زلفی گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در مراسم تجلیل از سردبیران و مدیران مسئول نشریات علمی نمایه شده در پایگاه‌های معتبر بین‌المللی در دانشگاه شهید بهشتی گفت: نشریات علمی کشور، پرچم‌های برافراشته ایران عزیز اسلامی هستند.
وزیر علوم سردبیران و مدیران مسئول مجلات علمی را خیّران علم و فناوری دانست و گفت: به خود ببالید که خیّر علم و فناوری کشور هستید، شما عمر عزیزتان را صرف توسعه علمی می‌کنید و سخاوتمندانه دانش، تجربه و جوانی تان را در خدمت توسعه و نشر علم قرار می دهید. سعی کنیم همواره با این نگاه وقتمان را صرف کنیم و بستر مناسبی را برای رشد علمی فراهم کنیم که خداوند بزرگ حتما اجر این سخاوت علمی را به بهترین شکل پاسخ خواهد داد.
دکتر زلفی گل افزود: نشریات علمی کشور، پرچم‌های برافراشته ایران عزیز اسلامی هستند که چه در ابعاد ملی و چه در ابعاد بین‌المللی خودنمایی می‌کنند و باعث افتخار جمهوری اسلامی هستند به همین دلیل نوع نگاه ما به نشریات علمی باید نگاه ویژه‌ای باشد.
وزیر علوم با اشاره به اهمیت و حساسیت زمان در انتشار مقالات، خطاب به سردبیران و مدیران مسئول مجلات علمی درخواست کرد تا عاشقانه برای این کار وقت بگذارند و افزود: در کمترین زمان فرآیند داوری، انتشار و چاپ مقالات را طی نمایید، قدر این فرصت و موقعیت را بدانید تا آثار فاخری برجای بگذاریم. در این راستا در وزارت علوم سعی شده این کار بی‌مزد شما در حد مقدورات در آیین نامه ها، قوانین و مقررات دیده شود. اعطای پایه تشویقی به سردبیران و مدیران مسئول مجلات بین‌المللی از جمله تمهیدات تشویقی است.
وی ادامه داد: در دستورالعمل جامعی که اخیراً ابلاغ شد و از سال 1403 عملیاتی و اجرایی شده است برای سردبیران مجلات علمی بین‌المللی به ازای هرسال پژوهانه در نظر گرفته شده است، این کار با هدف کمک به سردبیران و جبران افت برون دادهای علمی‌شان صورت می‌گیرد که این افت به دلیل صرف وقت و انرژی برای مجلات رخ می دهد.
در سه سال گذشته 72 مجله نمایه بین‌المللی شدند
وزیر علوم به روند رو به رشد نمایه مجلات علمی اشاره کرد و گفت: با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته روند خوبی را در نمایه بین‌المللی مجلات شاهد هستم. برهمین اساس در طی چهار دهه قبل، 101 مجله وابسته به وزارت علوم نمایه شده بود در حالیکه در سه سال گذشته 72 مجله علمی، نمایه بین‌المللی شدند؛ این موفقیت نشان از این دارد که اگر سردبیران و مدیران مسئول به اطلاعات دانش علم سنجی و نمایانی علم آشنایی داشته باشند می توانند مجلاتشان را تحت نمایه بین‌المللی در آورند.
دکتر زلفی‌گل با برشمردن حمایت های مالی وزارت علوم تصریح کرد: از سال جاری مقرر شده است 300 میلیون تومان برای مجلات انگلیسی و 500 میلیون تومان برای مجلات فارسی زبان نمایه شده اختصاص یابد. مجلات فارسی نمایه شده برای ما بسیار اهمیت دارند به همین دلیل امتیازات ویژه‌ای به این مجلات اختصاص دادیم. همچنین با پیگیری‌های صورت گرفته ردیف بودجه مرجعیت علمی در قانون بودجه لحاظ شده است که اختصاص این ردیف، تسهیل‌گر امر حمایت ویژه از مجلات نمایه شده است.
از بعد اخلاقی انتشار علم وظیفه است
وزیر علوم در ادامه با آسیب شناسی برخی دیدگاه ها در خصوص عدم انتشار مقالات، تاکید کرد: برخی به علم عنکبوتی اعتقاد دارند و می‌گویند چرا باید علم خود را در مجلات دیگر منتشر کنیم تا دیگران مفت از آن بهره ببرند؟ این گروه معتقدند باید دانش را در بین خودمان نگه داریم.
وی با نقد این دیدگاه اظهار داشت: این نگرش در تقابل با عمر و سرمایه بشریت است؛ شما وقتی یافته پژوهشی‌تان را منتشر می کنید تبدیل می شود به دانش بشری و جلوی اتلاف زمان و سرمایه در اقصا نقاط دنیا برای تولید همان دانش گرفته می‌شود. از سویی، از بعد اخلاقی انتشار علم وظیفه است. در این حوزه بین علم و فناوری تفاوت وجود دارد، در علم مالکیت مطرح نیست اما در فناوری، مالکیت اهمیت دارد به همین دلیل فناوری را از طریق ثبت اختراع و تولید محصول، عرضه می‌کنند. ما به علم عنکبوتی اعتقاد نداریم و معتقدیم مجلات علمی ما باید بین‌المللی شوند؛ می‌خواهیم پرچم‌های علمی کشور در عرصه بین‌المللی به اهتزاز درآیند.
ایجاد شبکه داوران همکار/ استفاده از ظرفیتِ قوانین و مقررات برای تقویت مجلات
وزیر علوم با تاکید براهمیت زمان در داوری مقالات اظهار داشت: هنر سردبیر و مدیر مسئول این است که شبکه داوران همکار را ایجاد نماید، در این مسیر می توان از ظرفیت و توان داوران جوان و استادیاران و دانشیاران بهره مند شد. از نتایج این امر به حداقل رساندن زمان داوری مقالات است. باید از ظرفیتِ قوانین و مقررات برای تقویت مجلات علمی استفاده کرد. سردبیران باید از شاخص‌های علم‌سنجی آگاه باشند.
دکتر زلفی‌گل خاطرنشان شد: یکی از راه‌های حفظ رتبه علمی کشور، داشتن مجلات علمی کمی و کیفی است. مجلات علمی، یکی از مسیرهای موثر تحقق مرجعیت علمی هستند. وقتی مجله ما تحت نمایه بین‌المللی در می‌آید مقالات آنها به جمع مقالات بین‌المللی افزوده می‌شوند و رتبه علمی کشور را ارتقا می‌بخشند. برای تقویت مجلات علمی اگر مشکلاتی وجود دارد باید اصلاح شوند. دانایی، تدریجی است مجلات و نشریات هم به تدریج به بلوغ می‌رسند البته اگر سیستم مدیریت هوشمندانه باشد سرعت بلوغ مجله افزایش می‌یابد.
وزیر علوم در پایان بر ضرورت همفکری برای تقویت مجلات علمی تاکید و درخواست کرد تا سردبیران و مدیران مسئول، ایده‌ها و پیشنهادهای خود را با مدیران وزارت علوم به اشتراک بگذارند و با مطرح کردن پرسش‌هایی، خواستار هم‌افزایی برای ارائه راهکار برای تقویت مجلات علمی، افزایش مرجعیت علمی مجلات و هماهنگی مجلات علمی با علم‌سنجی شد.
